Stilstand en verandering

Even een korte update voor de mensen aan het thuisfront :) Het leven hier is nogal intens, dus als ik weinig van me laat horen: je m'excuse!

Het team wisselt continu van samenstelling want mensen komen en gaan, en ik leer veel mooie, interessante en inspirerende mensen kennen. Huisartsen, spoedartsen, en basisartsen vooral uit NL en the UK, verpleegkundigen uit Spanje en de US of A, vertalers uit België en Koeweit, ... Heel interessant om te leren over o.a. de opleidingen in verschillende landen en gezondheidszorgsystemen. Ik lig momenteel met Joe op een kamer, een Britse spoedarts in opleiding - Joe & Joel, mooie combinatie (we snurken allebei)! We doen regelmatig leuke dingen met de groep: elke dag wordt er wel gezwommen in de zee (op 5 min. wandelen), Mytilini is een leuk (studenten)stadje met hippe koffiebarretjes en authentieke restaurantjes, we doen uitstapjes zoals een beklimming van Mt Olympus (1 van de in totaal 19 Mt Olympi in Griekenland, de oorspronkelijke met de huisvesting van de Griekse goden ligt bij Athene in de buurt), bezochten een gigantische berg zwemvesten die is achtergelaten door aangemeerde vluchtelingen, en gaan af en toe naar een heetwaterbron om te ontspannen.

Ook op het werk kunnen we het goed met elkaar vinden en de teamsfeer is erg goed. We werken naast onze eigen vertalers vaak met vertalers uit het kamp zelf: Arabisch, Farsi (75%), Frans (20%), en soms ook Somalisch. Er is een jongen in het bijzonder die ik hier wil noemen omdat hij veel indruk op me heeft gemaakt. Ik zal hem maar A. noemen. A. is een Afghaanse jongen van 19 jaar die alleen in kamp Moria verblijft sinds een maand of acht. Ik ken zijn achtergrond niet, we hebben nooit de tijd gehad om het erover te hebben. A. is heel actief: hij studeert momenteel Engels, en helpt met vertalen bij 2 verschillende organisaties. Hij is m.a.w. altijd in de weer en hij is mede hierdoor denk ik altijd goedgeluimd. Je moet toch iets doen als je in Moria vastzit! Hij zit in ieder geval niet bij de pakken neer, want waar andere vertalers soms veel moeite hebben met de zware verhalen die naar boven komen weet A. altijd de moed erin te houden en soms diep te reflecteren of af te sluiten met een geintje. Hij heeft een appartement aangeboden gekregen in Mytilini zelf, maar hij heeft dit geweigerd omdat hij onder de mensen in het kamp wil blijven. Wat een kerel! Hij is regelmatig geïnteresseerd in de medische kant van zaken en kan bijv. assisteren bij een hechting. Laatst heb ik bijv. een kleine bespreking rond schurft gedaan met alle vertalers, en ze vonden het allemaal erg interessant en hadden veel vragen. A. wil later dokter worden, en ik weet zeker dat hij een zeer goede arts kan worden als hij de kans krijgt.

Maar het is niet alleen maar plezierig helaas, want ik heb ondervonden dat het werken in een organisatie als deze bepaalde beperkingen met zich meebrengt. De voornaamste is dat je niet zelf kan overleggen met collega's bij andere NGO's als MSF, die instaan voor de behandeling van ernstig getraumatiseerde vluchtelingen. De verwijzingen lopen via de medisch coördinator die ook het overleg doet in twijfelgevallen. MSF accepteert momenteel alleen de meest urgente/ernstige gevallen omwille van de gigantische overdaad aan getraumatiseerde mensen die in Moria leven (9.000 mensen in een kamp dat bedoeld is voor 3.000 mensen). Het betreft vooral slachtoffers van foltering en (seksueel) geweld die als gevolg hiervan te kampen hebben met flashbacks en nachtmerries, ernstige depressies en psychose, waarvan het meerendeel van Afrikaanse afkomst, m.n. uit Congo waar de situatie m.n. in het oosten al jaren vreselijk is, en uit Kameroen waar kennelijk een gewelddadig conflict sluimert tussen Engels- en Franstalige populaties - nooit geweten. Als je meer over de geestelijke gezondheidscrisis in het kamp wil lezen kijk dan in de links hieronder, want de ernst en grootte van de problematiek in Moria zijn overweldigend.

Het slechte nieuws is dat ik het in één specifiek geval grondig oneens was met de aanpak van de coördinator, en ze heeft besloten om de samenwerking te beëindigen. Helemaal niet wat ik voor ogen had toen ik hier kwam natuurlijk! Erg balen dat een persoonlijk conflict zo hoog kan oplopen, terwijl we allemaal het beste voor hebben met de patiënten. Ik heb gepraat met een andere organisatie op het eiland (Doc Mobile, ze werken in een community center genaamd One Happy Family) en ik kan daar over 2 dagen al aan de slag. 'Every end is a new beginning', zei een van de vluchtelingen in het kamp.

Maar goed, persoonlijke strubbelingen terzijde: de situatie op het eiland blijft onveranderd ernstig en er arriveren dagelijks vluchtelingen: in de maand september bijna 4.000! Je moet je voorstellen dat dit voor een stadje met 30.000 inwoners en een klein ziekenhuis en andere voorzieningen een enorme belasting vormt. Allemaal mensen met al dan niet recente trauma's, gedwarsboomde hoop op doorstroom naar West-Europa, en hoge verwachtingen van de gezondheidszorg en andere voorzieningen (bijv. basisonderwijs) op het eiland. Er worden af en toe wel wat mensen naar het vasteland gebracht (vooral Syriërs, deze hebben de hoogste kans op goedkeuring van hun asielverzoek) maar er moeten dus continu mensen gehuisvest en verplaatst worden en dat is een gigantische uitdaging voor het relatief arme Griekenland dat net uit een ernstige recessie krabbelt en ook te maken heeft met overheidscorruptie. Recent werden ongeveer 2.000 mensen op een lijst geplaatst voor verplaatsing naar Athene, maar toen de groep bij de haven aankwam bleken veel mensen plots van de lijst te zijn gehaald. Frustratie alom: de volgende dag probeerde iemand zich te verhangen bij de hoofdingang van het kamp. Het is met andere woorden een onmenselijke situatie waar Griekenland niet alleen mee kan omgaan - de zo befaamde Europese solidariteit is hier aan de grens met Turkije niet echt voelbaar.

Zoals ik al zei zien we veel acute psychiatrische problematiek voorbijkomen, maar ook veel mensen met lichamelijke problemen zoals schurft of keelpijn en hoesten (bovenste luchtweginfecties) als gevolg van overbevolking en weinig toegang tot sanitaire voorzieningen (ca. 80 mensen per toilet én douche). Maar we komen ook veel chronische gezondheidsproblemen tegen, zoals mensen met diabetes type 1 die behoefte hebben aan insuline en hun laatste injectie 3 weken geleden hadden in Turkije, mensen met schizofrenie die nood hebben aan antipsychotica, mensen met hoge bloeddruk, mensen die in een rolstoel zitten als gevolg van dwarslaesie en zich dagelijks moeten sonderen onder onhygiënische omstandigheden, mensen met gal- of nierstenen die naar het ziekenhuis moeten, kinderen met langdurige diarree, en soms zelfs bejaarden - het extreemste voorbeeld was dat van de 94-jarige rolstoelgebonden moeder van een Irakese chirurg met een beroerte in de voorgeschiedenis, waardoor ze halfzijdig verlamd door het leven ging. Bij ons in Nederland of België zou deze vrouw veel zorg krijgen en waarschijnlijk in een rusthuis verblijven, hier is dat niet mogelijk. Maar misschien dat haar zoon wel wat geld had voor een appartement in de stad, want mensen hoeven niet per se in het kamp te verblijven als ze de middelen hebben om iets te kunnen huren - dit is overigens uitzonderlijk.

Ik hoop dat het thuis met iedereen goed gaat, ik kijk er naar uit om iedereen weer terug te zien voor een biertje (of ouzo) en op de hoogte te worden gebracht van alle ontwikkelingen.

Links naar meer informatie:

- Doc Mobile introductievideo in Duits op YouTube
- Bespiegeling door een van de psychiaters van MSF
- Link naar een recent rapport (.pdf) van IRC, een NGO die psychologische ondersteuning biedt aan vluchtelingen
- Algemeen artikel in NY Times van 2 oktober over de situatie in kamp Moria
- Artikel in the Guardian van 3 oktober over de psychische problemen bij kinderen in het kamp en het gebrek aan gepaste hulpverlening